Vorige keer schreef ik over wat ik noem "misbruik" van het begrip “dialoog”. De kern van een dialoog is het open staan voor een ander. Echt luisteren naar wat een ander te zeggen heeft en niet luisteren om een antwoord te geven en je eigen punt maken. Stiltes vallen regelmatig in een dialoog. Want we kunnen ons antwoord niet direct klaar hebben.
Vaak wordt er eerst nog een vraag gesteld. Een open vraag. Om nog scherper te krijgen wat de voorgaande spreker bedoelde. Het stellen van open vragen lijkt vanzelfsprekend maar is dat niet.
Probeer maar eens om een echte open vraag te stellen. En niet een vraag waar je je eigen mening verwoordt en daar vervolgens een vraagteken achter plaatst. Daarnaast is het heel belangrijk dat in een dialoog oordelen worden opgeschort. Om dat goed te kunnen, het opschorten van je oordeel, moet je je eigen aannames en je eigen vooroordelen eerst herkennen. En daar komen we dan bij Socrates. Voor Socrates was zelfkennis het allerbelangrijkst. Zonder zelfkennis zijn vooroordelen heel moeilijk te vinden. Dat is het mooie van een goede dialoog. Dan zul je je verwonderen over je eigen aannames.
Dat is dus een heel ander gesprek dan een (bijvoorbeeld stakeholders)-dialoog of een dialoog in het bedrijfsleven of in de zorg. Daar zal een dialoog vaak in worden gezet voor het bereiken van een doel, niet als onderzoeksgesprek. Dialoog wordt dan een naam voor het voeren van een gesprek met een doel. En de naam doet het blijkbaar goed in deze tijd.
Voor een mooie methode om met dialoogvoering te beginnen, kan worden gekeken bij Theory U. Theory U is een, in oorsprong, managementtheorie die is ontwikkeld op MIT in Boston. De theorie richt zich op het aanpassen aan de toekomst van bedrijven, de samenleving en onszelf. (http://www.ottoscharmer.com). In een Massive Open Online Course (gratis) geven zij gereedschap voor het voeren van een dialoog. Het format heet: coaching clinic. Door het nauwkeurig volgen van de stappen van het format, ontstaat een dialoog. De moeilijkheden bij het volgen van dit format, liggen bij de eerder genoemde dialogische vaardigheden: opschorten van oordeel, het stellen van open vragen en luisteren. Otto leert ons ook dat luisteren mogelijk is op 4 niveaus. Niveau 1 betreft luisteren naar dat wat je al weet. Niveau 2 betreft luisteren in een discussie. Niveau 3 is dialogisch luisteren en als laatste niveau 4 gaat over generatief luisteren. Generatief wil zeggen dat je samen iets nieuws bedenkt dankzij heel goed luisteren naar elkaar.
Voor al uw dialogen met gespreksleider: www.spiegelland.org